Jak długo działają panele PV i jak je utylizować?

Jak długo będą działały panele fotowoltaiczne? To pytanie zadaje sobie niemal każdy, kto myśli o zainwestowaniu w fotowoltaikę. Niektórzy, zastanawiają się również jak zutylizować zużyte elementy instalacji, szczególnie moduły PV. Dobra wiadomość jest taka, że moduły PV mają długą żywotność, nieco gorsza, że za ich utylizację trzeba płacić. Jaki, zatem jest koszt utylizacji wyeksploatowanych paneli słonecznych? Dowiesz się tego w tym artykule.

Jaka jest żywotność paneli fotowoltaicznych?

Żywotność paneli fotowoltaicznych jest istotnym zagadnieniem, gdyż ich koszt stanowi największą część ceny instalacji PV. Panele są wystawione na działanie wiatru, deszczu, śniegu, wysokich i niskich temperatur, stąd uzasadniona obawa czy nie popsują się zanim zwróci się nasza inwestycja w mikro elektrownię.

Dane z rynku fotowoltaiki w Polsce pokazują, że większość montowanych paneli PV to produkty, posiadające gwarancję producenta na 15 lub 25 lat użytkowania. Oznacza to, że po upływie tego okresu produkt przestanie być objęty gwarancją, jednak niekoniecznie przestanie działać. Badania renomowanego laboratorium PVEL udowadniają, że wysokiej jakości ogniwa słoneczne mogą być użytkowane nawet przez 40 lat. Obecnie, najstarszy pracujący panel fotowoltaiczny na świecie ma niemal 60 lat!

Trwałość paneli fotowoltaicznych różni się znacząco w zależności od technologii wykonania. Im wyższej jakości i droższy panel, tym większe szanse, że będzie pracował bezawaryjnie przez 30 czy 40 lat.

Co psuje się w module fotowoltaicznym?

25 lat bezawaryjnego użytkowania dla standardowych paneli to z punktu widzenia właściciela fotowoltaiki dużo. W tym czasie nasza inwestycja w energię ze słońca powinna zwrócić się już co najmniej 3 krotnie. Panele PV mogą pracować nawet przez 25 lat, gdyż ich konstrukcja jest prosta i solidna. Jeśli instalator poprawnie zamontuje moduły fotowoltaiczne na dachu lub gruncie, to istnieje małe ryzyko, że zostaną uszkodzone wskutek zmiennych warunków atmosferycznych.

Inaczej sytuacja przestawia się, jeśli występują ekstremalne zjawiska pogodowe. Wówczas, wskutek bardzo silnego wiatru lub grubej warstwy zalegającego śniegu ogniwa krzemowe wewnątrz panelu PV mogą popękać. Płytki krzemowe przewodzące prąd są wrażliwe na silne naprężenia. Gdy panel jest naciskany z dużą siłą po wpływem podmuchów wiatru lub śniegu, na ogniwach pojawiają się mikropęknięcia, które mogą się z czasem pogłębiać. Gdy część ogniwa odłamie się, moduł fotowoltaiczny traci pierwotną moc. Mikropęknięcia na ogniwach krzemowych mogą powstać także w wyniku dużych wahań temperatury. Najbardziej odporne na mikropęknięcia są niewielkie i sztywne panele z małymi, gęściej rozmieszczonymi wewnątrz ogniwami.

Najbardziej wrażliwa na uszkodzenia jest tylna płyta modułów fotowoltaicznych. Obudowa jest zwykle wykonana z plastiku wrażliwego na promieniowanie UV. Stopniowa degradacja plastiku powoduje przedostawanie się do wnętrza panelu wilgoci, co może doprowadzić do zwarcia i uszkodzenia ogniw fotowoltaicznych. Jednak taka sytuacja nie powinna nastąpić przed upływem okresu gwarancji producenta.

Jeśli panel fotowoltaiczny popsuje się w pierwszych miesiącach użytkowania, winę za to ponosi najczęściej wada fabryczna lub niewłaściwy montaż.

Spadek wydajności a zużycie paneli PV

Bardziej realnym problemem niż awaria paneli fotowoltaicznych jest spadek ich wydajności. Dlatego inwestując w fotowoltaikę powinniśmy przede wszystkim sprawdzić o ile spadnie wydajność paneli, które zamierzamy kupić, po 5, 10 czy 15 latach użytkowania.

Wraz z upływem lat zmniejsza się wydajność instalacji fotowoltaicznej. Badania pokazują, że moduły PV tracą średnio 0,5% mocy w ciągu roku. Jednak, aż 5% w pierwszym roku użytkowania. Oznacza to, że po 25 latach nasza instalacja będzie osiągała ok. 80% mocy początkowej. Jednak, wielkość utraty mocy wraz z upływem lat różni się w zależności od producenta paneli. Dlatego, na etapie zakupu modułów fotowoltaicznych powinniśmy sprawdzić w specyfikacji produktu, jak kształtuje się ich wydajność w poszczególnych latach użytkowania.

Monitorowanie wydajności instalacji PV pozwoli nam wykryć ewentualne nieprawidłowości w pracy paneli. Jeśli okaże się, że utrata mocy jest większa niż zakładał ich producent, wówczas można zażądać wymiany paneli PV na podstawie gwarancji. Często jednak, faktyczny spadek wydajności jest mniejszy niż wartości podane w gwarancji produktu.

Jak przedłużyć żywotność paneli PV?

Jeśli zależy nam, aby panele fotowoltaiczne pracowały jak najdłużej, a spadek wydajności był jak najmniejszy, należy odpowiednio o nie dbać. Po pierwsze, instalacja fotowoltaiczna musi być fachowo zamontowana i podłączona. Następnie, należy regularnie kontrolować działanie instalacji, a w razie nieprawidłowości natychmiast zgłosić ten fakt firmie fotowoltaicznej, najlepiej tej, która montowała naszą instalację. Sprawdzajmy również stan techniczny inwertera oraz okablowania instalacji PV. Upewnijmy się, że nasze panele fotowoltaiczne nie wymagają czyszczenia. Najlepiej zapytać o to instalatora lub producenta paneli.

Recycling paneli fotowoltaicznych

Dobra wiadomość dla obecnych właścicieli elektrowni słonecznych jest taka, że o utylizowanie paneli fotowoltaicznych będą się martwili za około 20 lat, biorąc pod uwagę średnią żywotność produktu. Do tego czasu rozwój technologii recyklingowej zapewne sprawi, że będzie to mniej kłopotliwe niż obecnie.

Panele fotowoltaiczne składają się z krzemu, srebra, metalu i tworzy sztucznych, stanowiąc duży i ciężki odpad elektroniczny. Ze względu na znaczny gabaryt oraz zawartość specyficznych materiałów, w tym ołowiu, panele PV nie mogą być wyrzucane do kontenerów na odpady zmieszane czy na elektrośmieci. Zgodnie z obowiązującym prawem, moduły PV podlegają selektywnej zbiórce i muszą zostać przekazane do zakładu specjalizującego się w recyklingu paneli fotowoltaicznych.

Koszty utylizacji paneli fotowoltaicznych powinien ponieść ich producent (według niedawnej rekomendacji UE), jednak nie zawsze tak jest. Nawet jeśli producent gwarantuje recykling swojego produktu, to zwykle koszt utylizacji jest wliczony w cenę panelu fotowoltaicznego.

Jeśli posiadamy zużyte czy uszkodzone panele fotowoltaiczne powinniśmy poszukać firmy, która specjalizuje się w ich recyklingu. W Polsce już działają firmy, które za opłatą odbiorą i zutylizują niepotrzebne już panele. Koszt takiej usługi zależy od masy produktu, a stawka liczona jest za każdy kilogram. Za utylizację paneli PV o mocy 4kW należy zapłacić około 300-400 zł, w przypadku instalacji o mocy 7kW koszt ten wzrośnie do około 600 zł.

Firma, która odbierze od nas moduły fotowoltaiczne celem ich utylizacji powinna wystawić zaświadczenie potwierdzające realizację takiej usługi. Na zaświadczeniu musi widnieć informacja o sposobie utylizacji zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Jeśli panele PV oddaje do utylizacji przedsiębiorstwo, wówczas konieczny jest wpis do BDO, czyli bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami.

Jeśli masz pytania związane z żywotnością paneli fotowoltaicznych danego producenta lub sposobów ich utylizacji zapraszamy do kontaktu z PVTEC fotowoltaika Tarnów.